مجموعه خانه عباسیان از جمله برجسته‌ترین آثار معماری ایران و کاشان است که شایسته دریافت جایزه یکی از فنی‌ترین بناهای مسکونی ایران نیز شده است.
این بنای تاریخی در سال 1202 هـ.ش ( 1245 هـ.ق و 1823 میلادی) به مدت 20 سال توسط مرحوم سید ابراهیم تاجر کاشانی، پدربزرگ آیت الله سید محمد علوی بروجردی معروف به «سید باغ» ساخنه شده، از لحاظ معماری و تزئینات حائز اهمیت فراوان است که حدود یک قرن پیش توسط عباسیان (تاجر بلور) به قیمت یک هزار تومان به تملک گردیده است. پنج حیاط گودال باغچه، تزئینات گچ بری و نقاشی، تزئینات معماری اسلامی نظیر رسمی بندی، یزدی بندی، قطار بندی (مقرنس) و گره سازی در اوج زیبایی و ظرافت، از بارزترین ویژگی های این بنای با ارزش تاریخی است.
در سبک معماری گودال باغچه، بنا پایین‌تر از سطح کوچه احداث شده و اصطلاحاً گود است. دسترسی به آب قنات، جلوگیری از سرما و گرما با توجه به عمق خانه، استحکام بنا به دلیل ریشه دار بودن و ساخت خشت از خاک برداشت شده، از دلایل ساخت بنا در گودی بوده است.
خانه عباسیان دارای تقارن در معماری است که اگر در وسط هر ضلع خطی فرضی ترسیم شود، طرفین ضلع کاملاً قرینه هستند.
با توجه به شرایط اقلیمی کاشان، خانه دارای قسمت های تابستان نشین و زمستان نشین بوده و در هر فصل از سال از بخش های خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل، استفاده می‌شده است. این بنا از روح معماری درون گرا بهره جسته است و بر خلاف بناهای مدرن امروزی که ظاهر بنا دارای تزئینات بسیار است، در معماری سنتی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزئینات کم بوده و داخل آن بسیار باشکوه و زیبا است. معماری محجوب یا نقاب دار از دیگر شاخصه‌های مجموعه خانه عباسیان است.
عرصه یا وسعت زمین این خانه حدود 5 هزار متر مربع بوده است که به دلیل تعدد طبقات، زیربنا و یا اعیان آن بیش از 6500 متر مربع است و کل مجموعه شامل پنج حیط بیرونی، اندرونی، باغ، خدمه و حوضخانه است. بخش بیرونی، به عنوان مهمانپذیر و محل پذیرایی از مهمانان تجاری به شمار می‌رفته است که شامل اتاق آیینه، تالار سرپوشیده، ایوان، اتاق عبادت، چاه خانه، نقب، اتاق‌های سه دری، پنج دری و سایر فضاهاست.
بخش اندرونی محل اسکان صاحب خانه و خانواده وی بوده و دارای حریم تعریف شده در معماری اسلامی است و از بخش بیرونی کاملاً جدا است. بخش حیاط باغ محل برگزاری نماز جماعت به امامت آیت ا... سید محمد علوی بروجردی بوده که از همین رو، ایشان به سید باغ شهرت یافته بودند و بخش حیاط حوضخانه نیز محل تدریس علوم دینی بوده است. آخرین بخش این مجموعه بخش حیاط خدمه است که محل اسکان خدمه بوده و از طریق مطبخ به خانه راه داشته است.
کل مجموعه دارای دو بادگیر و دو حلقه چاه است که یکی از چاه‌ها به عنوان مخزن آب خانه به شمار می‌رفته است. مهمترین قسمت‌های مجموعه عباسیان عبارت از اتاق آیینه، اتاق شاهنشین، اتاق پنج دری یا تالار مرکزی و دو تالار سرپوشیده بزرگ است. استقرار چهار طبقه روی هم با مصالح بومی از ویژگی‌های این ساختمان تاریخی و فاخر است.
این بنای فاخر و ارزشمند محل تهیه و تولید برخی از آثار سینمایی و رسانه ای کشور از جمله مسافر ری و... نیز بوده است.
این مجموعه تحت مالکیت شهرداری کاشان است و در خیابان علوی کاشان در نزدیکی خانه طباطبایی‌ها و در محله سلطان امیر احمد قرار دارد و با شماره 2020 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و تحت مدیریت حوزه گردشگری شهرداری کاشان بهره برداری می‌شود.